- Ερνστ, Μαξ
- (Μαχ Ernst, Κολονία 1891 – Παρίσι 1976). Γερμανός ζωγράφος και γλύπτης. Στην αρχή της σταδιοδρομίας του έλαβε μέρος στην κίνηση Νταντά και το 1919 εξέθεσε με την ομάδα FaTaGaGa (Fabrication Tableaux Garantis Gazόmetriques) τα κολάζ του, συνθέσεις κατασκευασμένες με κομμάτια από φωτογραφίες και έντυπες εικόνες επικολλημένες στη ζωγραφική επιφάνεια, τεχνική που υιοθέτησε και ανέπτυξε αργότερα ο υπερρεαλισμός. Αυτά τα κολάζ διαφέρουν από τα αντίστοιχα κυβιστικά, γιατί δεν επιδιώκουν, όπως εκείνα, να υποκαταστήσουν τα συνηθισμένα υλικά της ζωγραφικής (λάδι, υδρόχρωμα, τέμπερα) για να δώσουν μια πιο ζωντανή και απτή αίσθηση της ύλης, αλλά είναι συνθέσεις οι οποίες γεννιούνται από το τυχαίο πλησίασμα λογικά άσχετων ή και αντίθετων μεταξύ τους πραγμάτων. Μια άλλη εμπειρία του Ε. ήταν το φροτάζ (frottage) που χρησιμοποίησε επίσης ευρύτατα ο υπερρεαλισμός. Επάνω σε διάφορα αντικείμενα (παλιά ροζιασμένα ξύλα, φύλλα φυτών, σπάγκους κ.ά.) τοποθετούσε ένα χαρτί και έτριβε την επιφάνειά του με τη μύτη ενός μολυβιού. Μέσα από τα πλέγματα των γραμμών που σχηματίζονταν, ξεπηδούσαν εκπληκτικές μορφές ανθρώπων, ζώων και φυτών. Με τέτοια frottages εικονογράφησε τη Φυσική Ιστορία του. Η τέχνη του E., όπως και όλων των υπερρεαλιστών, βασίζεται στην ψυχανάλυση, στους μηχανισμούς του υποσυνειδήτου και στη συμβολική αξία των ονείρων. Σημαντικές δημιουργίες του είναι οι εικονογραφήσεις των έργων του Ελιάρ, οι σκηνογραφίες για το μπαλέτο Ρωμαίος καιΙουλιέτα σε συνεργασία με τον Μιρό, τα μυθιστορήματα-κολάζ και οι σκηνογραφίες του 1937 για την κωμωδία Ο αλυσοδεμένος Ιμπί του Ζαρί. Μετά την έκρηξη του B’ Παγκοσμίου πολέμου, από το Παρίσι –όπου ήταν εγκατεστημένος από το 1922– πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες (1941). Εκεί πειραματίστηκε με μια άλλη τεχνική, το dripping (στάζοντας με τρόπο σχεδόν τυχαίο τα χρώματα στον μουσαμά), τεχνική που επανέλαβε αργότερα ο Πόλοκ στους άμορφους πίνακές του. Το 1945 ο Ε. συνεργάστηκε με τον Χανς Ρίχτερ στη δημιουργία της υπερρεαλιστικής κινηματογραφικής ταινίας Όνειρα που μπορούν να αγοραστούν με χρήμα.
Ο «Ελέφαντας», πίνακας του Μαξ Ερνστ, ο οποίος θεωρείται ο πιο πολύπλευρος ερμηνευτής του υπερρεαλισμού και εκφραστής της λεγόμενης βεριστικής τεχνοτροπίας.
Στα έργα του Γερμανού ζωγράφου Μαξ Ερνστ, τα οποία βασίζονται, όπως και όλων των υπερρεαλιστών, στη θεωρία της ψυχανάλυσης, διακρίνεται η πρόθεση της αναπαραστατικής αποκρυπτογράφησης του μηχανισμού του ασυνείδητου. Στη φωτογραφία, η «Ιστορική επιτομή» (Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης, Ρώμη).
Dictionary of Greek. 2013.